همکاری امنیتی بین اسرائیل و هند همچنان در حال تقویت و گسترش است، و اولین دیدار مدیرکل وزارت دفاع اسرائیل، سرلشکر (بازنشسته) امیر بارام، از هند در ژوئیه ۲۰۲۵ نقطه عطف مهمی در تقویت روابط استراتژیک بین دو کشور محسوب می‌شود. این دیدار، که با هدف پیشبرد همکاری‌های دفاعی انجام شد، بر اهمیت روزافزون سیستم‌های دفاعی پیشرفته، به‌ویژه سیستم «باراک ۸»، به‌عنوان پاسخی به تهدیدات فزاینده از سوی ایران و شورشیان حوثی در یمن تأکید دارد.
زمینه: روابط دفاعی اسرائیل و هند
از زمان برقراری روابط دیپلماتیک کامل در سال ۱۹۹۲، اسرائیل و هند شراکت استراتژیک عمیقی را به‌ویژه در حوزه دفاعی توسعه داده‌اند. هند، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان تسلیحات در جهان، اسرائیل را به‌عنوان شریکی کلیدی برای توسعه و خرید سیستم‌های تسلیحاتی پیشرفته می‌بیند. برآوردها نشان می‌دهد که فروش تسلیحات دفاعی اسرائیل به هند در سال گذشته حدود ۱.۵ میلیارد دلار بوده است که شامل توسعه مشترک، تولید محلی در هند و انتقال فناوری می‌شود.این شراکت در دهه گذشته تحت سیاست «ساخت هند» نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، که تولید محلی سیستم‌های تسلیحاتی را به‌عنوان شرط خرید الزامی می‌کند، به‌طور قابل‌توجهی تقویت شده است. شرکت‌های اسرائیلی مانند صنایع هوافضای اسرائیل (IAI)، رافائل و البیت سیستمز کارخانه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مشترکی در هند تأسیس کرده‌اند و همکاری نزدیکی با سازمان تحقیقات و توسعه دفاعی هند (DRDO) دارند.
سیستم باراک ۸: نمادی از همکاری فناوری
سیستم دفاع هوایی «باراک ۸» (MRSAM – موشک سطح به هوای میان‌برد) نمونه‌ای برجسته از موفقیت این همکاری است. این سیستم که به‌طور مشترک توسط IAI و DRDO توسعه یافته، برای ارائه حفاظت جامع و یکپارچه در برابر انواع تهدیدات هوایی، از جمله هواپیماها، هلیکوپترها، پهپادها و موشک‌های کروز، در برد تا ۷۰ کیلومتر طراحی شده است. این سیستم شامل رادار چندمنظوره پیشرفته، سیستم‌های کنترل و فرماندهی، پرتابگرهای متحرک و موشک‌های رهگیر تولید مشترک است.نسخه «باراک MX» که اخیراً در آرایش دفاع موشکی اسرائیل ادغام شده، توسعه‌ای انحصاری توسط IAI است که بر پایه تجربه و توسعه سیستم‌های باراک ۸ و باراک ۱ ساخته شده است.در آوریل ۲۰۲۵، وزارت دفاع هند از تکمیل موفقیت‌آمیز مجموعه‌ای از آزمایش‌های عملیاتی این سیستم توسط ارتش هند خبر داد که شامل چهار رهگیری موفق اهداف در شرایط پروازی متنوع بود. این سیستم پیش‌تر در نیروی دریایی و نیروی هوایی هند مستقر شده بود و اکنون در هر سه شاخه ارتش هند استفاده می‌شود که حفاظت چندلایه‌ای را تضمین می‌کند.بوآز لوی، مدیرعامل IAI، تأکید کرد که «باراک ۸ یک سیستم دفاع هوایی پیشرفته است که برای مقابله با تهدیدات کنونی و آینده، از جمله تهدیدات بالستیک، طراحی شده است.» موفقیت این سیستم عمق همکاری فناوری بین دو کشور را نشان می‌دهد، به‌طوری‌که بخش‌های قابل‌توجهی از آن، از جمله موتور موشک، در هند تولید می‌شود.
پیامدهای دفاعی در برابر تهدیدات ایران و یمن
تهدیدات بالستیک و هوایی از ایران و یمن به نگرانی مهمی برای اسرائیل و هند تبدیل شده است. از زمان آغاز جنگ شمشیرهای آهنین در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، ایران حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ موشک، از جمله موشک‌های بالستیک خیبرشکن، شهاب-۳ و عماد، و حدود ۱۰۰ پهپاد به سمت اسرائیل شلیک کرده است. بیشتر این موشک‌ها توسط سیستم‌های دفاع هوایی اسرائیل، از جمله پیکان ۲ و پیکان ۳، رهگیری شدند، اما نفوذهای محدودی باعث خسارات قابل‌توجه و مرگ حدود ۲۴ غیرنظامی شد.در همین حال، شورشیان حوثی یمن، با حمایت ایران، موشک‌های بالستیک و پهپادهایی به سمت اسرائیل شلیک کرده‌اند که برخی از آن‌ها در خارج از قلمرو اسرائیل سقوط کرده یا رهگیری شده‌اند. هند، که با تهدیدات خود از سوی چین و پاکستان مواجه است، سیستم‌هایی مانند باراک ۸، که در اسرائیل به‌عنوان «سپر باراک» شناخته می‌شود، را به‌عنوان عنصری حیاتی در تقویت دفاع هوایی خود می‌بیند، به‌ویژه با توجه به احتمال استفاده از موشک‌ها و پهپادهای پیشرفته علیه آن در درگیری‌های منطقه‌ای.دیدار امیر بارام از هند در بحبوحه درگیری ادامه‌دار با ایران انجام شد که در ژوئن ۲۰۲۵ با عملیات «سپیده‌دم شیر» اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران و آرایش موشکی آن تشدید شد. establishment دفاعی اسرائیل، در همکاری با صنایع دفاعی، تولید رهگیرها، از جمله پیکان ۳، گنبد آهنین و فلاخن داوود، را افزایش داده تا با سرعت تهدیدات هماهنگ شود. همکاری با هند، به‌ویژه ادامه توسعه سیستم‌هایی مانند باراک ۸ و باراک MX، به اسرائیل امکان می‌دهد تا پوشش دفاعی خود را تقویت کند و در عین حال روابط استراتژیک با شریکی کلیدی را حفظ کند.
پیامدهای استراتژیک و اقتصادی
همکاری با هند مزایای استراتژیک و اقتصادی قابل‌توجهی برای اسرائیل به همراه دارد. نخست، این همکاری وابستگی اسرائیل به کشورهای غربی را کاهش می‌دهد که در جنگ شمشیرهای آهنین گاهی اوقات تأمین تسلیحات را محدود کردند. هند، در مقابل، شریکی قابل‌اعتماد بوده که حتی در زمان جنگ همکاری خود را ادامه داده است. دوم، حجم فروش تسلیحات دفاعی به هند به اقتصاد اسرائیل کمک می‌کند، به‌طوری‌که قراردادهایی مانند قراردادهای باراک ۸ تاکنون بیش از ۳ میلیارد دلار ارزش داشته‌اند.برای هند، شراکت با اسرائیل دسترسی به فناوری‌های پیشرفته و تقویت توانایی‌های نظامی در برابر تهدیدات چین و پاکستان را فراهم می‌کند. علاوه بر این، این همکاری به هند کمک می‌کند تا جایگاه خود را به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای و جهانی تثبیت کند و جای پایی در خاورمیانه ایجاد کند.
چشم‌انداز آینده
دیدار امیر بارام از هند تعهد مشترک دو کشور به تعمیق همکاری دفاعی را نشان می‌دهد. سیستم باراک ۸، که کارایی خود را در آزمایش‌ها ثابت کرده، انتظار می‌رود همچنان ستون اصلی دفاع هوایی هر دو کشور باقی بماند. در حالی که تهدیدات ایران و یمن همچنان سیستم‌های امنیتی را به چالش می‌کشند، شراکت اسرائیل و هند پتانسیل همکاری‌های بیشتری، از جمله توسعه سیستم‌های دفاعی مبتنی بر لیزر و فناوری‌های سایبری، را ارائه می‌دهد.